Vấn đề quy y lại Thích
Trí Siêu Có một Phật tử gửi thư cho tôi và đặt câu
hỏi về vấn đề quy y. Tôi xin ghi lại và trả lời, mong rằng có
thể giải tỏa khúc mắc cho những người cùng cảnh ngộ. Kính bạch thầy, Đây là câu chuyên có thật 100% nơi con ở, nhưng con xin phép dấu tên những nhân vật trong câu chuyện. Có hai vợ chồng Phật tử A lớn tuổi, đã đi chùa lâu năm tại một ngôi chùa B lớn nhất nơi con ở. Họ đã quy y Tam Bảo với HT trụ trì C, và tro cốt của cha mẹ họ cũng được thờ tại ngôi chùa nầy. Anh chị A là người bình dân, mặc dù đi chùa lâu năm nhưng không biết nhiều giáo lý đạo Phật, một phần khác vì HT trụ trì C không giảng dạy giáo lý cho Phật tử. Sinh hoạt chính của chùa là lễ lạc, tụng niệm, và cúng tế. Có lần nọ anh chị A đi đến một chùa D trong
một dịp lễ lớn. Chùa D là một ngôi chùa mới do một Đại Đức
trẻ thành lập. Trong ngày lễ ấy, có vị HT E từ Vài tuần sau đó, khi anh chị A trở lại đi lễ ngày chủ nhật ở chùa B, khi gặp anh chị vào chùa, HT C bảo anh chị: "Anh chị đi lộn chùa rồi, đây không phải là chùa D". Anh chị tưởng là HT nói đùa nên bỏ qua và vẫn đến chùa sinh hoạt bình thường như trước. Nhưng vài tuần sau đó HT B vẫn nói cùng một câu ấy với thái độ không hài lòng và cuối cùng bảo: "Anh chị có ra đi thì nhớ đem theo tro cốt của cha mẹ anh chị đi luôn" !!! Thế rồi anh chị A đã mang tro cốt của cha mẹ mình ra khỏi chùa B với sự đau khổ và thắc mắc "Đi chùa khác là một trọng tội lớn như vậy sao?". Từ trước anh chị A đã không mấy thích pháp danh của mình (vì không hiểu được ý nghĩa của nó), nay lại càng không thích hơn nữa vì có xích mích với vị Thầy đặt ra pháp danh ấy. Mỗi khi nghe ai gọi mình bằng pháp danh là anh chị không vui, có khi bực bội nữa. Sau đó anh chị chuyển qua đi chùa D. Chùa này có HT E thường đến thuyết giảng một năm đôi ba lần. Anh chị A rất quý kính HT E và ngỏ lời xin quy y lại, vì anh chị cảm thấy như mình là những đứa con lạc loài, không nơi nương tựa. Ngoài việc muốn có một thầy Bổn sư khác, anh chị còn muốn có pháp danh khác, bởi vì mỗi khi nghe bạn đạo gọi mình bằng pháp danh cũ thì nó khơi lại lại niềm đau. Nhưng lời cầu xin của anh chị đã bị HT E từ
chối, mặc dù biết hoàn cảnh của anh chị A đã bị thầy Bổn sư
đuổi đi trong oan ức. HT E từ chối và ngài dạy: "Quy y là
quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng chứ không phải quy y vị
Thầy làm lễ quy y cho mình. Vị thầy ấy chỉ đại diện
Phật để truyền tam quy ngũ giới cho mình thôi. Vả lại
thầy Bổn sư của quý vị còn đó, thầy không thể nhận lời.
Nếu muốn thì thầy chỉ có thể làm Y chỉ sư cho quý vị mà thôi". Anh chị A vẫn kính trọng HT E như xưa nhưng không còn tha thiết đến việc đi chùa nữa, vì trong lòng họ cảm thấy như mình là con không Cha. Mặc dù Phật vẫn ngồi đó trong mỗi ngôi chùa mà họ bước đến, nhưng họ cảm giác đức Phật quá xa vời đối với họ, bởi vì họ bị đuổi xô, bị bỏ rơi, không có nơi nương tựa. Nghe xong câu chuyện con rất bùi ngùi cho hoàn
cảnh của anh chị A vì chính bản thân con, con cũng thấy vai trò
của người THẦY trong lòng Phật tử rất là quan trọng. Vị
Thầy như người cha đang cầm ngọn đuốc dẫn đường cho các con
đi theo trong màn đêm dày đặc bóng tối. Mặc dù Phật có dạy:
"Các con hãy tự thắp đuốc lên mà đi". Nhưng với con thì
con không thể lấy lửa để mồi cho ngọn đuốc của con từ hư
không. Phật thì ngồi đó nín thinh, con ngồi đối diện với Ngài
mỗi ngày, nhìn Ngài và hít thở ra vô hoài mà không thấy được
chút ánh sáng (trí tuệ) nào. Kinh Phật con thỉnh về đầy kệ sách,
con có tụng, có đọc nhưng cũng không mồi được ngọn đuốc
của con từ kinh sách. Con cần một vị Thầy soi đường chỉ
lối, vì người ta vẫn thường nói: “Không thầy đố mày làm nên”
hoặc “Tầm thầy học đạo”. Con cần một vị Thầy có ngọn
đuốc trí tuệ để cho con mồi lấy ánh sáng, rồi từ đó con
mới có được ngọn đuốc của riêng con để soi đường cho chính
cuộc hành trình của mình như lời Phật dạy. Chính cái ý nghĩ về "Ngọn Đuốc" này, làm con có vài câu hỏi qua câu chuyện trên: 1/
Có một quy luật nào trong đạo Phật, quy định cho người Phật
tử không được quy y lại hay không? 2/
Một Phật tử khi quyết định quy y lại là vì họ có riêng một
lý do nào đó và họ là những người tha thiết tìm cầu học đạo
(nếu không họ chẳng màng gì đến việc quy y hay không quy y).
Vậy thì quý Thầy có nên tùy thuận chúng sinh để chấp nhận cho
họ xin quy y lại hay không? Xin trả lời: 1/ Trong giới luật, từ giới Sa di, giới Tỳ Kheo, đến giới Bồ tát, và các bộ luật Tứ Phần, luật Ngũ Phần, Yết Ma Yếu Chỉ, Giới Đàn Tăng, v.v… không có quy luật nào cấm không cho Phật tử quy y lại. 2/ Trong các buổi lễ quy y, vị thầy truyền
giới thường nhắc nhở cho Phật tử biết là quy y Tam Bảo tức là
“quy y Phật, Pháp, Tăng chứ không phải quy y vị Thầy làm lễ
quy y cho mình”. Vì sao cần
phải nhắc như thế? Có hai lý do: Nhắc nhở như trên không có nghĩa là người Phật tử không được quyền quy y lại. Thí dụ như giới thứ năm của ngũ giới là
“Không được uống rượu”. Nhưng nếu gặp trường hợp đặc
biệt như bị bệnh nặng cần phải uống thuốc có chất rượu thì
đức Phật cũng khai cho, tức là cho phép uống đến khi lành
bệnh. Mục đích của giới là “phòng phi chỉ ác”, tức là đề phòng không làm điều sai quấy. Theo Đại thừa với tinh thần bồ tát đạo thì quý thầy thường tạo mọi phương tiện giúp người Phật tử phát tâm bồ đề, tăng trưởng niềm tin nơi Tam Bảo, có lý đâu lại câu nệ những điều tiểu tiết không cho quy y lại, khiến họ mất tín tâm, oán ghét chư tăng, bỏ đi chùa. Làm như thế là vô tình phá mất hạt giống bồ đề của họ. Còn chuyện Bổn sư và Y chỉ sư thường chỉ áp dụng cho giới xuất gia, chứ không phải cho hàng tại gia. Trong sách Giới Đàn Tăng (HT Thích Thiện Hòa, trang 193) nói: “Có tỳ kheo mới thọ giới, Hòa thượng (Bổn sư) mạng chung, không người dạy bảo, nên không giữ oai nghi làm các việc phi pháp. Các tỳ kheo bạch Phật, Phật cho lập A-xà-lê” (Acarya) có nghĩa là Giáo thọ sư hay Y chỉ sư. Trong sách Yết Ma Yếu Chỉ (HT Thích Trí Thủ, trang 178) nói: “Thông thường, vị Y chỉ sư chính là Bổn sư thế độ cho xuất gia, và cũng là Hòa thượng truyền giới cụ túc. Tuy nhiên có những trường hợp đặc biệt, hoặc Hòa thượng tịch hoặc bãi đạo, thì phải tìm đến một vị Thượng tọa đủ các đức tính, thỉnh cầu làm Y chỉ sư, sống nương theo vị này mà học đạo”. Trong luật Tứ Phần, đức Phật chế, tỳ kheo xuất gia chưa đủ 5 tuổi hạ thì không được phép rời thầy Y chỉ mà sống riêng biệt một mình, vì mới xuất gia cần phải nương theo thầy mà học đạo. Nếu học chưa xong mà thầy viên tịch thì phải đi tìm thầy khác mà y chỉ. Người tại gia cư sĩ không sống với thầy Bổn sư mà sống với gia đình nên không bị lệ thuộc vào quy luật trên, tức là không cần phải có Y chỉ sư. Họ muốn đi chùa nào hay học đạo với bất cứ thầy nào cũng đều được cả. Q
Cả ba lý do quy y lại như trên đều không có gì trở ngại. Ngày nay, các bậc tôn túc trưởng thượng như Đức Dalai Lama, Hòa Thượng Tịnh Không, Hòa Thượng Thanh Từ, Thiền Sư Nhất Hạnh đều cho các Phật tử quy y lại. Các buổi lễ quy y có hàng trăm người, quý ngài đâu có dò hỏi hay tuyên bố không cho những ai đã quy rồi thì không được quy y lại! Ngoài ra, quý thầy Trung Hoa, và Tây Tạng thường khuyến khích Phật tử quy y lại mỗi khi có dịp, để củng cố giới thể hoặc phục hồi giới thể trong trường hợp đã phạm giới.
|