Nghề vợ chồng Thích Trí Siêu
Vào ngày 7 tháng 1 năm 2008, có một người Mỹ gốc Việt[1],
38 tuổi, đã ném bốn đứa con nhỏ từ bốn tháng đến ba
tuổi trên một chiếc cầu tại tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ.
Theo tin tức thì hai vợ chồng anh thường cãi nhau suốt ngày,
hầu như không ngày nào mà hàng xóm không nghe vợ chồng anh to
tiếng mắng chửi nhau. Ngoài
việc xung đột, bất đồng ý kiến với vợ, anh còn uống rượu
và xài thuốc kích thích, nên không kềm chế nổi cơn sân.
Vào ngày nói trên, sau khi cãi nhau với vợ, anh xách bốn
đứa con lên xe và đem ra cầu liệng xuống biển, sau đó cảnh
sát đã tìm được xác của bốn đứa trẻ này.
Khi ra tòa anh đã thú tội và nhận án tử hình.
Câu chuyện này đã làm rung động giới truyền thông Mỹ
nói chung và giới cộng đồng Việt Nam nói riêng. Ở
Việt Nam, những chuyện vợ chồng xung đột, cãi vả, mắng
chửi hoặc đánh nhau bể đầu, chảy máu không phải chuyện
lạ, nhưng ở một xứ văn minh như Hoa Kỳ mà xảy ra đưa tới
án mạng giết bốn đứa con thơ như vậy quả thật là khủng
khiếp[2]. Ở
đời nam, nữ lớn lên cưới hỏi nhau là lẽ tự nhiên, không
ai thắc mắc tại sao phải như vậy.
Thế nhưng đến khi gia đình vợ chồng tan vỡ, ly dị,
chửi nhau, đánh nhau, và có lúc giết nhau thì người ta lại
ngạc nhiên hỏi "ủa, tại sao lại có thể xảy ra như
vậy?" Thông
thường, trước khi đi làm kiếm tiền, người ta phải đi học
để có nghề trong tay, sau đó mới đi xin việc làm.
Một người muốn làm bác sĩ, ít nhất phải học xong tú
tài, rồi thi tuyển vào đại học y khoa, và học từ bảy đến
mười năm[3],
sau đó mới được phép ra mở phòng mạch.
Một người muốn làm kỹ sư cũng phải qua tú tài, rồi
thi tuyển vào các trường kỹ sư, học tổng cộng ít nhất năm
năm, sau đó mới ra hành nghề kỹ sư.
Trong xã hội, tất cả ngành y tế, kỹ thuật, khoa học,
v.v... các nhân viên đều phải được học nghề và huấn
luyện trước khi được mướn. Và
nhiều khi đang hành nghề, hàng năm vẫn phải đi học thêm khóa
tu nghiệp để cập nhật hóa những kiến thức mới. Trong
khi đó đa số người ta lập gia đình vào lứa tuổi trung bình
từ 18 đến 25, mà không có một chút khái niệm căn bản tối
thiểu về đời sống gia đình, tâm lý, sinh lý, tình cảm.
Họ chỉ biết xưa nay thấy ai cũng lập gia đình cho có đôi
thì làm theo, vậy thôi. Có
bao giờ bạn nghĩ đời sống vợ chồng cũng là một nghề không?
Chắc chắn mọi người đều nghĩ vợ chồng là chuyện tình
cảm yêu đương, cớ sao lại gọi là một nghề?
Chữ nghề nghe có vẻ vô tình quá!
Vì nghề là một việc làm kiếm tiền, trong đó không có
tình cảm gì hết. Nếu tôi
là bác sĩ giỏi chữa bạn hết bệnh thì bạn phải trả tiền
cho tôi. Nếu tôi là kỹ sư
giỏi, thợ giỏi thì chủ phải trả lương cho tôi, hai bên không
có tình cảm gì hết. Nếu
bạn mở tiệm làm nhà hàng, nấu ăn ngon thì sẽ đông khách.
Mới nhìn qua các cơ sở y tế, kỹ thuật, thương mại dường
như không có tình cảm, nhưng thật ra đều có tình cảm bên
trong. Nếu bạn là bác sĩ
giỏi mà không có tình người, xem bệnh nhân như cỏ rác thì
chắc chắn họ sẽ không tới và bạn sẽ ế khách.
Nếu bạn là kỹ sư giỏi mà phách lối, làm tàng không
biết kính nể xếp trên thì họ sẽ đì bạn, không tăng lương
hoặc kiếm cớ đuổi bạn. Nếu
bạn nấu ăn ngon mà không khéo tiếp đãi, ân cần phục vụ khách
hàng thì họ sẽ bỏ đi ăn tiệm khác.
Bất cứ một cơ sở, hãng xưởng nào cũng cần những nhân
viên giỏi, ngoài việc rành nghề còn phải biết giao tiếp cư
xử với kẻ trên người dưới một cách hòa thuận và
có tình người thì mới thành công, phát triển. Gia
đình cũng là một cơ sở nhỏ (small business), trong đó
cả hai vợ chồng đều là chủ nhân và đồng thời cũng là người
làm. Cả hai cần phải
biết hợp tác với nhau về khả năng lẫn tình cảm để đóng
góp xây dựng "cơ sở" mang tên là "gia đình"
được hạnh phúc. Mỗi người
cần phải biết bổn phận cũng như quyền lợi của mình.
Thế
nhưng rất tiếc, sau khi trải qua thời trăng mật của "tình
yêu", người ta thường quên đi bổn phận mà chỉ chú ý
tới quyền lợi, đòi hỏi, mong muốn người kia phải làm theo
ý mình, chiều chuộng mình, phục vụ mình.
Nếu
bạn đồng ý với quan niệm "gia đình là một cơ sở
nhỏ" thì vợ chồng cũng là một nghề, trong đó người
chồng cần phải học nghề làm chồng, và người vợ cần
phải học nghề làm vợ. Con
người ta mới sinh ra không ai tự nhiên biết nói, biết đọc,
biết viết, mà cần phải được dạy nói, dạy đọc, dạy
viết. Cái gì cũng phải
học thì mới biết làm. Vợ
chồng là một nghề làm suốt cuộc đời, vậy mà không có trường
hay lớp nào dạy. Cùng
lắm, trước khi gả con gái về nhà chồng thì người mẹ dạy
con vài lời về cách làm dâu. Đến
ngày làm lễ cưới ở nhà thờ hay trong chùa thì các cha và quý
thầy cũng chỉ khuyên vợ chồng ăn ở hòa thuận và chung thủy
với nhau.
Nghĩ
lại ở đời chưa có cái nghề nào, trong đó người ta không
được dạy chút nào mà phải vô làm ngay như nghề vợ chồng.
Có lẽ người ta nghĩ cái nghề này không cần học, cứ làm
đại thì từ từ sẽ biết, tiếng Pháp gọi là "apprendre
sur le tas", tạm dịch là
"vừa làm vừa học", hên thì hưởng, xui thì chịu.
Ngoài
ra nghề vợ chồng không phải thích thì làm, chán thì nghỉ dễ
dàng như các nghề khác. Đương nhiên thời nay người ta có
thể lấy nhau vài năm rồi ly dị, nhưng nếu có con thì vấn đề
ly dị, chia gia tài thật là nhiêu khê, phiền toái.
Vì thế có những cặp chán ghét nhau mà vẫn phải sống
chung vì con cái, kinh tế, thể diện, hay truyền thống, v.v... Tình
yêu suông không đủ đem lại hạnh phúc.
Tình yêu chỉ là động cơ thúc đẩy hai người đến
với nhau, nhưng sống chung hạnh phúc là một việc khác.
Nó đòi hỏi mỗi người phải biết cách cư xử với
nhau. Trong các đạo giáo
gọi đó là "đạo vợ chồng".
Đạo vợ chồng thường chỉ dạy "bổn phận"
(duty, devoir) của vợ chồng. Biết
được "bổn phận" cũng là một điều đáng quý rồi,
nhưng vẫn chưa đủ đem lại hạnh phúc, nó chỉ giúp cho gia đình
sống bình yên, không sóng gió. Giống
như một nhân viên biết bổn phận của mình là đi làm chăm
chỉ, đúng giờ, nhưng chưa chắc anh ta làm việc giỏi, biết tăng
lợi nhuận cho chủ. Do đó
ngày nay, các hãng xưởng phải gửi nhân viên đi học thêm các
lớp tu nghiệp để nâng cao năng xuất.
Người nhân viên cũng có quyền lợi như được nghỉ hè
một năm hai tuần hay một tháng. Cũng thế, ngoài "bổn
phận" (hay trách nhiệm), người vợ và chồng cũng nên
biết mình có những "quyền lợi" gì để không bị đàn
áp, bóc lột, lường gạt. Ngoài
bổn phận và quyền lợi, vợ chồng cần phải học hỏi thêm
những cách thức xây dựng hạnh phúc, gọi tắt là nghệ thuật
sống[4]
(art of living). Do đó chữ
"nghề" vợ chồng bao gồm nhiều nghĩa: bổn phận, trách
nhiệm, đạo nghĩa, quyền lợi, và nghệ thuật.
Nếu
được học một chút "nghề" vợ chồng, ít nhất là
"bổn phận" thì đã không có những người chồng say rượu,
vũ phu đánh đập vợ con, hoặc như người đàn ông ném bốn đứa
con xuống sông ở trên, làm tan nát gia đình; không có những người
vợ lẳng lơ, say mê cờ bạc, phá hoại gia cang.
Bên
đạo Chúa, có những lớp dạy về đời sống gia đình cho
những cặp vợ chồng sắp cưới, giúp họ tìm hiểu về tâm
sinh lý, tình cảm nam nữ, cách sống làm vợ, làm chồng, làm
cha mẹ, hiểu biết về những khó khăn thử thách của đời
sống gia đình sau khi cưới, cách giáo dục con cái trở thành người
tốt trong xã hội, v.v... Đây
là một điều rất hay cần được bắt chước học hỏi. Trong
đạo Phật, mặc dù nhấn mạnh về sự giải thoát sinh tử luân
hồi, đức Phật vẫn không quên dạy cho người tại gia cư sĩ
những phương pháp sống hạnh phúc trong cuộc đời như trong
Kinh Thiện Sinh[5],
Kinh Bảy Loại Vợ[6],
Kinh Người Vợ Mẫu Mực[7],
Kinh Người Cư Sĩ[8],
Kinh Hiền Nhân, v.v... Song le
những kinh này không được khai triển rộng rãi nên ít người
để ý học hỏi và áp dụng trong cuộc sống. Trích "Dòng Đời Vô Tận", Thích Trí Siêu [1] Ở đây xin miễn nêu tên. [2]
Ở Hoa Kỳ thường có nhiều chuyện chồng giết vợ như
Scott Peterson giết vợ đang mang thai rồi vứt xuống sông,
chuyện OJ Simpson, v.v... nhưng tôi chỉ nêu câu chuyện trên vì
đó là người Việt [3] Theo chương trình giáo dục bên Pháp. [4] Xin xem "Hiệp ước sống chung" trong sách "Ý Tình Thân" của Thích Trí Siêu. [5] Trường A Hàm, kinh số 31. [6] Tăng Chi Bộ Kinh, chương bảy pháp. [7] Tăng Chi Bộ Kinh. [8] Trung A Hàm, kinh số 128.
|